Iedereen kent zijn hartslag. Maar wat zegt je hartslag in rusttoestand – je resting heart rate (RHR) – werkelijk over je gezondheid

RHR is een van de oudste én meest onderzochte fysiologische markers. Een hogere rusthartslag is consistent geassocieerd met een verhoogd risico op chronische ziekte en vroegtijdige sterfte. Toch blijft de interpretatie lastig: is een hoge RHR een oorzaak, een gevolg, of slechts een signaal.

In deze blog duiken we in wat rusthartslag precies betekent, welke factoren de waarde beïnvloeden en – vooral – hoe je deze strategisch kunt inzetten als feedbackinstrument voor herstel, cardiovasculaire veerkracht en veroudering

Wat meet je eigenlijk met je rusthartslag

Resting heart rate is het aantal hartslagen per minuut in rust. Het wordt sterk beïnvloed door de balans tussen het sympathische zenuwstelsel (de versneller) en het parasympathische systeem (de rem).

Een lage rusthartslag is over het algemeen een teken van een efficiënte, getrainde hartspier met sterke parasympathische activiteit. Een hogere rusthartslag kan daarentegen wijzen op stress, laaggradige ontsteking, slechte slaap of lage aerobe fitheid

In populatiestudies is RHR een sterke voorspeller van sterfterisico. Elke toename van 10 slagen per minuut is geassocieerd met 9 tot 22% hogere kans op overlijden. Vooral wanneer de hartslag boven de 70 bpm komt, stijgt het risico exponentieel. Dat maakt RHR tot een waardevolle biomarker – mits je begrijpt wat je meet

Genetica of leefstijl: wat beïnvloedt je RHR het meest

Ongeveer 20 tot 40% van de interpersoonlijke variatie in rusthartslag is genetisch bepaald. Dat betekent dat twee gezonde mensen een verschillende RHR kunnen hebben, puur door erfelijke aanleg

De resterende 60 tot 80% is beïnvloedbaar. Fysieke fitheid, slaapkwaliteit, alcohol, stress, voeding, infecties en medicatie hebben allemaal directe invloed op je rusthartslag. Chronische stress of slechte slaap verhogen je sympathische toon, wat leidt tot een hogere hartslag. Endurance training, herstel en ademhalingsoefeningen verhogen juist je parasympathische activiteit, wat de RHR verlaagt

Belangrijk om te beseffen is dat een tijdelijke verhoging van je hartslag niet per se reden tot zorg is. Maar een structurele stijging over dagen of weken wél – zeker als deze gepaard gaat met verminderde energie, slechter herstel of een daling in HRV

Wat is een gezonde rusthartslag

Een ‘normale’ rusthartslag wordt vaak gedefinieerd als 60 tot 100 bpm. Maar dat is een breed bereik, waarbinnen de bovenkant eerder een risicoprofiel dan een gezonde status weerspiegelt.

Voor gezonde, actieve volwassenen ligt een optimale waarde meestal tussen de 50 en 65 bpm. Bij goed getrainde sporters zijn waarden tussen de 40 en 55 bpm normaal. Elite duursporters kunnen zelfs onder de 40 bpm uitkomen, zonder klachten

Vanaf een rusthartslag van boven de 70 bpm begint het risico op cardiovasculaire ziekte en sterfte aantoonbaar te stijgen, ook bij mensen zonder bekende aandoeningen. Bij waarden boven de 80 bpm is dit risico significant verhoogd, zelfs na correctie voor leeftijd en andere risicofactoren

De meest waardevolle vergelijking maak je dus niet met een norm, maar met jezelf. Wat is jouw persoonlijke baseline, en hoe verandert deze in de loop van weken en maanden

Hoe meet je RHR betrouwbaar

Voor de meest nauwkeurige meting gebruik je een ECG, maar dat is in de praktijk niet haalbaar voor dagelijks gebruik. De beste thuismetingen krijg je met een borstband in combinatie met een app die beat-to-beat data analyseert

Wearables gebruiken optische sensoren om schommelingen in bloedvolume te meten. Deze zijn redelijk accuraat tijdens slaap, maar gevoelig voor ruis door beweging, temperatuur of onrustige nachten. Meet daarom bij voorkeur 's ochtends, liggend en in volledige rust. Gebruik altijd hetzelfde tijdstip en dezelfde omstandigheden voor maximale vergelijkbaarheid

Zorg voor voldoende hydratatie, vermijd alcohol of cafeïne in de uren vooraf, en neem enkele minuten rust voordat je meet. Alleen dan zegt je RHR iets over je fysiologische basistoestand

Waarom RHR geen doel op zich is

Rusthartslag is geen prestatie-indicator. Het is een signaal van je huidige fysiologische staat. Een dalende trend in RHR is vaak het gevolg van verbeterde slaap, training, herstel en stressmanagement

Omgekeerd kan een plotselinge stijging wijzen op ziekte, overtraining of een verstoorde balans in het autonome zenuwstelsel. Maar het is de trend die telt, niet de uitschieter

Gebruik RHR als navigatie-instrument. Niet om perfectie na te jagen, maar om koers te houden. Wanneer je het combineert met HRV, slaapdata en subjectief herstelgevoel ontstaat een krachtig dashboard voor dagelijkse bijsturing en strategische optimalisatie

Hoe LNGVTY RHR integreert in strategisch gezondheidsmanagement

Bij LNGVTY meten we rusthartslag niet los, maar in samenhang met andere kritieke data. Denk aan
biomarkers zoals hs-CRP, ApoB, insulineresistentie en Lp(a)
fysieke testen zoals VO₂max, lichaamssamenstelling, orgaanvet en spiermassa
genetisch profiel (zoals stressgevoeligheid, APOE-status)
Slaaponderzoek en leefstijlparameters zoals alcoholgebruik, voeding, stressprofiel en ritme

Op die manier ontstaat een totaalbeeld van hoe veerkrachtig jouw systeem functioneert en welke hefbomen strategisch ingezet kunnen worden om te verbeteren, vóórdat er schade ontstaat

Tot slot

Rusthartslag is geen eindscore. Het is een reflectie
Van je herstelvermogen, je trainingstoestand en je biologische flexibiliteit

Met gerichte interventies kun je deze marker structureel verbeteren en daarmee je cardiovasculaire, neurologische en metabole gezondheid versterken

Slim. Wetenschappelijk. Persoonlijk.
Precies zoals longevity-zorg hoort te zijn.

‍